De Dommel ontspringt op het hoogste punt van het Kempisch Plateau, in het zuiden van Peer. De stroom is in totaal 120 km lang en mondt uit in de Maas in Nederland. De Dommel vormt een belangrijke beekvallei in Noord-Limburg.
De Dommelvallei is een aaneenschakeling van prachtige natuur, bos en landbouwgebieden. Het kleinschalige gevarieerde landschap is ontstaan door de arbeid van de Kempische boer. De Kempen waren vroeger een enorm heidegebied dat in het begin van de twintigste eeuw grotendeels ontgonnen werd.
Het karakter van de Dommel is in de loop van de geschiedenis sterk veranderd. Over een grote afstand werd de rivier halverwege de 20e eeuw rechtgetrokken om het water versneld af te voeren, waardoor haar natuurlijk karakter werd aangepast. De grens tussen Peer en Hechtel-Eksel valt nog samen met de oude meanderende loop. Deze rechttrekking bracht een verhoogde stroomsnelheid met zich mee, wat leidde tot het versneld uitschuren van de beekbodem en wateroverlast stroomafwaarts. Door allerhande ingrepen zoals hermeandering en bufferbekkens krijgt het water nu terug meer ruimte. Dit heeft een positieve invloed op de natuur.
Een grote verscheidenheid van biotopen bepaalt het huidige uitzicht van de beekvallei. Zo vinden we in de natte zones elzenbroekbossen, blauwgraslanden, visvijvers, rietvelden, populierenplantages en weilanden. Op de hoger gelegen delen domineert het bocagelandschap: een lapjesdeken met door bomenrijen ingesloten weilanden en akkers, houtkanten en zelfs dennenbossen.
Historisch heeft de Dommelvallei ook heel wat te bieden. Zo zijn er de watermolens zoals de Wedelse molen, de Kleine molen en de Molhemse molen. Ook De Schans van het Hoksent en de grafheuvels van het Molhem liggen in de Dommelvallei. Deze grafheuvels duiden op een zeer oude beschaving.
